อรรถกถาอุโปสถสูตรที่ 10

มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า นิสินฺโน โหติ ความว่า พระศาสดาประทับนั่งบน
รัตนปราสาทของอุบาสิกา เพื่อกระทำอุโบสถ. ก็พระศาสดา
ครั้นประทับนั่งแล้วทรงตรวจดูจิตของภิกษุทั้งหลาย ทรงเห็นบุคคล
ทุศีลคนหนึ่ง ทรงพระดำริว่า ถ้าเราจัดแสดงปาติโมกข์ทั้งที่บุคคลนี้
นั่งอยู่นั่นแหละ ศีรษะของเขาจักแตก 7 เสียง ดังนี้แล้ว จึงได้
ดุษณีภาพ เพื่ออนุเคราะห์เขา. บทว่า อภิกฺกนฺตา แปลว่า ล่วงไป
แล้ว สิ้นไปแล้ว. บทว่า อุทฺธเสฺต อรุเณ ได้แก่ เมื่อเริ่มอรุณขึ้น.
บทว่า นนฺทิมุขิยา ได้แก่ ราตีจวนสว่างแล้ว. บทว่า อปริสุทฺธา
อานนฺท ปริสา ความว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าไม่ตรัสว่า บุคคลโน้น
ไม่บริสุทธิ์ แต่ตรัสว่า บริษัทไม่บริสุทธิ์. คำที่เหลือในที่ทุกแห่ง
ง่ายทั้งสิ้นแล.
จบ อรรถกถาอุโปสถสูตรที่ 10

รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

1. เวรัญชสูตร 2. สีหสูตร 3. อาชัญญสูตร 4. ขฬุงคสูตร
5. มลสูตร 6. ทูตสูตร 7. พันธนสูตรที่ 1 8. พันธนสูตรที่ 2
9. ปหาราทสูตร 10. อุโปสถสูตร. และอรรถกถา
จบ มหาวรรคที่ 2

คหปติวรรคที่ 3

1. ปฐมอุคคสูตร

[111] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ กูฏาคาร-
ศาลา ป่ามหาวัน ใกล้กรุงเวสาลี ณ ที่นั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า
ตรัสเรียกภิกษุทั้งหลายว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุทั้งหลาย
ทูลรับพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงทรงจำอุคคคฤหบดีชาวเมืองเวสาลีว่า
เป็นผู้ประกอบด้วยธรรมที่น่าอัศจรรย์อันไม่เคยมีมา 8 ประการ
พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้สุคต ครั้นได้ตรัสพระดำรัสนี้แล้ว เสด็จ
ลุกจากอาสนะเข้าไปสู่พระวิหาร.
ครั้งนั้น เวลาเช้า ภิกษุรูปหนึ่ง นุ่งแล้ว ถือบาตรและจีวร
เข้าไปสู่นิเวศน์ของอุคคคฤหบดีชาวเมืองเวสาลี ครั้นแล้วจึงนั่ง
บนอาสนะที่เขาปูไว้ ลำดับนั้น อุคคคฤหบดีชาวเมืองเวสาลีได้
เข้าไปหาภิกษุนั้น ไหว้แล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้ว
ภิกษุนั้นได้กล่าวกะอุคคคฤหบดีชาวเมืองเวสาลีว่า ดูก่อนคฤหบดี
พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพยากรณ์ท่านว่า เป็นผู้ประกอบด้วยธรรม
ที่น่าอัศจรรย์ อันไม่เคยมีมา 8 ประการ ดูก่อนคฤหบดี ธรรม
ที่น่าอัศจรรย์อันไม่เคยมีมา 8 ประการเป็นไฉน.
อุคคคฤหบดีกล่าวว่า ข้าแต่ท่านผู้เจริญ กระผมก็ไม่ทราบ
เลยว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพยากรณ์กระผม ว่าเป็นผู้ประกอบ